Francisca Paruma (72) woont in de buurt van Gweru en heeft twee koeien van Farm Friends ontvangen. Ze is in de jaren 80 gestart met de boerderij en momenteel heeft ze een aantal koeien. Door de droge periode is ze afhankelijk van haar silo-opslag voor veevoer. Mais wordt lokaal opgeslagen in een uitgegraven gat of in een boom gestopt, zodat zowel koeien als wilde dieren er niet bij kunnen.

Haar dochter Tariro (42) wil de boerderij over ongeveer twee jaar overnemen. Francisca heeft wel wat moeite om haar bedrijf aan de volgende generatie over te dragen, maar ziet ook de kansen. Tariro leert haar moeder momenteel computervaardigheden zoals Excel, zodat alle informatie niet meer op papier of op het krijtbord genoteerd hoeft te worden.

Camas woont met zijn familie in de heuvels in de buurt van Chipinge en op steenworp afstand van Mozambique. Hij heeft een aantal melkkoeien die hij voert met o.a. witte kool en boerenkool. De kool moet gelijk na oogst gevoerd worden, want anders komt de “kool smaak” in de melk terecht. Eén van de koeien mag graag bij de buren eten, dus nu draagt het dier een tak om zijn nek. Dit moet voorkomen dat het dier over het hek kan springen. Hij melkt zijn koeien met een kleine melkinstallatie die op een dieselmotor werkt.

Omdat Camas zo afgelegen woont, moet hij zijn melk wegbrengen naar een melk collectiepunt. Het Mayfield Milk Collection Center is alleen toegankelijk via een onverharde weg en zijn zoon vervoert twee keer per dag de melk door de melkbussen vast te maken aan de motor. De koeien van Farm Friends zijn ook via het Mayfield centrum gedistribueerd aan de lokale boeren.

Basil en Annah wonen in de buurt van Rusape. Ze hebben melkkoeien en hun boerderij is gebouwd tussen enorme granieten formaties, Ook hun melkstal is gestationeerd op één van deze rotsen. Twee koeien zijn afkomstig van het Farm Friends programma. De boerderij produceert gemiddeld 340 liter melk per dag dat vervolgens met behulp van zonne-energie wordt gekoeld. Momenteel hebben ze 142 hectare land waarvan 8 bestemd is voor begrazing. Ze groeien o.a. olifanten gras om de droge periode beter door te komen. Dit gewas mag niet hoger dan 1 meter groeien, omdat het anders te hard en “rietachtig” wordt.

Liberty heeft naast de boerderij ook een tuin met prachtige bloeiende cactussen. Hun moestuin is afgeschermd met doeken tegen het lokale wild. Basil is in het verleden ook in Nederland geweest om daar cursussen te volgen over melkveehouderijen. Ze hopen dat hun zoon in de toekomst het bedrijf kan overnemen.

Kundai is in 1988 gestart met haar boerderij. Samen met haar echtgenoot heeft ze 101 hectare land in de buurt van Gweru. Hun veestapel bestaat uit een aantal koeien, geiten en gevogelte. Ze produceren tijdens het droge seizoen ongeveer 60 liter melk per dag. Als het natte seizoen begint in november/december verwachten ze dat dit gaat stijgen naar meer dan 100 liter per dag.

Door de droogte is het een uitdaging om het vee goed te voeden. De dieren krijgen extra voeding in de vorm van peulen die afkomstig zijn van de Acacia boom. De binnenkant van deze peul kan vermalen worden en zo gebruikt worden als meel voor menselijke consumptie.

Momenteel zijn er vier arbeiders actief op de boerderij. Ze hopen dat hun zoon in de toekomst de boerderij overneemt. Hij is ook actief op de boerderij en heeft recentelijk mais geplant voor extra voeding.

Omdat ze zo afgelegen wonen brengen ze zelf de melk naar een lokaal collectiepunt. Boeren die dit doen krijgen van DairiBord 2 dollar cent per liter extra.

De boederij van Ennie heet Nancy’s Pride en ligt vlakbij het stadje Gweru. Ze zijn begonnen in 2021 en hebben de boerderij geërfd van de vorige eigenaar.

Momenteel hebben ze een groot aantal melkkoeien en hebben afgelopen jaren in totaal tien koeien via het Farm Friends programma ontvangen. In totaal bezitten ze 182 hectare land, maar hebben momenteel ook erg te kampen met droogte. Al het benodigde water wordt nu via boorgaten opgepompt. Ook is er door een plaatselijke brand schade aan hun bedrijf aangericht. Zo is er verdroogde landbouwgrond verwoest en is er een gebouw afgebrand waarin maïs en graan vermalen werd.

Martin werkt op de Nyanyira Farm. De boerderij ligt in de buurt van Chipinge en Tinashe Mangezi is de eigenaar. Ze hebben momenteel een aantal melkkoeien, waarvan er vier via Farm Friends gekomen zijn.

De koeien worden gemolken in een stal die gemaakt is met hergebruikt grondboor materiaal. Deze stalen constructie werd in het verleden gebruikt om grondwater te vinden. Om ervoor te zorgen dat al de melkapparatuur schoon is, wordt het materiaal gesteriliseerd met behulp van kokend water. Dit water wordt in een houtgestookt vat opgewarmd.

Het gebied om de boerderij wordt geplaagd door een plant die lokaal Cylcone wordt genoemd. Deze exotische flora is via een recentelijke cycloon vanuit Mozambique overgewaaid en veroorzaakt veel schade. Het verspreidt snel, wordt niet door dieren gegeten en het is ook niet geschikt voor menselijke consumptie. Het enige voordeel van deze plant is dat lokale bijen er lekkere honing van krijgen.

Shadreck woont ruim 30 kilometer van Chipinge in de heuvels. Door de gunstige omstandigheden wordt in dit gebied ook thee en koffie verbouwd. Hij zelf heeft een aantal melkkoeien die hij onderhoudt op zijn kleine boerderij.

Door het hoge landschap is het relatief makkelijk om in deze streek aan water te komen. Met behulp van zwaartekracht stroomt het water ondergronds naar lager gelegen punten. Shadreck heeft een systeem aangelegd waarmee hij zonder mechanische pompen dit water kan aftappen voor persoonlijk gebruik.

Naast vee heeft Shadreck ook een kleine bananenplantage. Omdat hij een kleine boer is, wordt de melk naar het Mayfield Milk Collection Center gebracht. De melk wordt bij de boeren opgehaald door elektrische driewielers die via een ontwikkelingsprogramma aan de lokale gemeenschap gedoneerd zijn. Ze hebben veel baat bij dit vervoer, omdat het wegennetwerk onverhard en ruig is. Vanuit Mayfield wordt de melk via een tankwagen naar de fabriek in Chipinge gebracht. De uitbetaling van hun melk verloopt ook via het verzamelpunt.

Tendai woont vlakbij Penhalonga en heeft aantal melkkoeien. Vijf hiervan zijn via Farm Friends geleverd. Doordat het hier ook lokaal droog is, eten de koeien zelf lokale flora als toevoeging op hun dieet. De bladeren van de Musekesa boom zijn ook een gewilde snack.

De jongste dieren houdt hij op stal. Voor de bodembedekking van zijn kalverenstal kan hij gratis zaagsel krijgen via de lokale houtzagerij.

In totaal heeft hij 40 hectare grond en heeft recentelijk 3 hectare met zonnebloemen geplant. De olie hiervan wil hij gebruiken om te koken en de “cake” die overblijft van het persproces wil hij aan het vee voeren. Hij wil graag in de toekomst ook investeren in apparatuur waarmee hij zijn eigen diervoeder kan verwerken.

Foto’s Hendrik Jansen